Hou van jezelf, op Valentijnsdag én voor altijd

Een Blog door Jen Hinkkala van tinybuddha.com

“Ons verhaal toe-eigenen en van onszelf houden tijdens dat proces is het moedigste wat we ooit zullen doen.” Brené Brown

Toen ik opgroeide keek ik met verlangen naar de relatie van mijn grootouders. Ze anticipeerden op elkaars behoeften, ze deden elke dag kleine liefdevolle gebaren voor elkaar, en ze stelden de ander op de eerste plaats zonder wrok. Ik verlangde ernaar om op een dag een relatie als die van hen te hebben en iemand te ontmoeten die mij begreep zoals zij elkaar begrepen.

In tegenstelling daarmee, observeerde ik de relatie tussen mijn ouders. Mijn moeder was voortdurend in paniek en probeerde wanhopig mijn vader te behagen. Haar daden werden altijd met minachting en kritiek beantwoord, en haar verzoeken om aandacht en genegenheid werden genegeerd.

Hij anticipeerde nooit op haar behoeften of bekommerde zich om wat zij wilde. Hij deed wat hem uitkwam, hij zei wat hij dacht, hij bekritiseerde en klaagde voortdurend, hielp zelden in het huishouden, behalve met koken, waar hij dol op was, en hij kreeg altijd zijn zin in de relatie. Ik wilde zo’n relatie niet en de gedachte dat ik net zo zou worden als mijn moeder stootte me af.

Als we opgroeien in een verkeerde omgeving wordt ons vaak niet geleerd hoe we van onszelf moeten houden en hoe we onszelf moeten waarderen. We leren niet om voor onszelf op te komen of gezonde grenzen met anderen te ontwikkelen. Als gevolg daarvan worden we aangetrokken tot gewelddadige en/of verkeerde relaties omdat deze manier van behandeld worden normaal aanvoelt.

Tijdens de middelbare school en de universiteit kreeg ik een reeks relaties die mijn opvoeding weerspiegelden.

Ik sloot vriendschappen met mensen die me gebruikten en afdankten, die hun meningen, opvattingen en waarden uitten maar zich niets van de mijne aantrokken. Ik had werkgevers die mij niet waardeerden, en ik gedroeg mij passief en gretig om te behagen omdat mij was geleerd dat dit de enige manier was om aardig gevonden en gewaardeerd te worden.

Ik trok romantische partners aan die mij verbaal en lichamelijk misbruikten en mij net zo behandelden als mijn vader mijn moeder behandelde.

De mensen in mijn leven zeiden dingen tegen me als: “Ik zal van je houden als…” “Ik zal je beter behandelen als…” “Ik zal alleen geven om wat je te zeggen hebt als en wanneer…”

Deze uitspraken waren vertrouwd, dus accepteerde ik ze zonder vragen, maar ik zat gevangen in een cyclus van misbruik en zelfverachting. Een cyclus die me pijn deed en me tegenhield om de persoon te worden die ik had moeten zijn.

Ik heb geleerd dat je niet kunt verwachten dat een ander van je houdt, je respecteert of je waardeert als je niet van jezelf houdt of jezelf niet waardeert. Als je niet van jezelf houdt, slaag je er niet in gezonde grenzen te handhaven die je waardigheid en persoonlijke waarde beschermen en sta je toe dat anderen je definiëren op manieren die vernederend en egoïstisch zijn.

Voor mij betekende zelfliefde het weggooien van oude verhalen die anderen me jarenlang hadden voorgehouden. Ik was niet waardeloos of incompetent. Ik werd niet gedefinieerd door de cijfers die ik niet haalde op de middelbare school of de fouten die ik maakte terwijl ik nieuwe vaardigheden leerde. Ik was niet lui. Ik zou niet aan een triest einde komen of een last voor de maatschappij zijn. Ik zou grootse dingen met mijn leven gaan doen. Ik zou floreren!

Als je bent opgevoed in een vergiftigde omgeving is je waarschijnlijk geleerd dat eigenliefde narcistisch is, dat je bewust zijn van je eigen behoeften en die behoeften voorop stellen egoïstisch en verkeerd is, en dat je jezelf moet blijven opofferen voor het welzijn van anderen die er meer toe doen dan jij.

Wat je moet onthouden is dat deze woorden waarschijnlijk tegen je gezegd zijn door mensen die baat hadden bij jouw zelfopoffering en zelfhaat. Er is niets mis met het uiten van je eigen behoeften, wensen en verlangens of het stellen en bereiken van doelen die je in staat zouden stellen een volwaardig leven te leiden. Je wordt je beste zelf als je deze dingen doet en je bent beter in staat om anderen op een zinvolle manier te helpen.

Toen ik eenmaal van mezelf begon te houden, begon mijn leven te veranderen. Ik begon gezonde grenzen te stellen met mensen, en de relaties in mijn leven begonnen te veranderen. Mensen die in mijn leven waren om mij als hulpmiddel te gebruiken vielen weg, en hoewel ik verdrietig was om deze zogenaamde vriendschappen te verliezen begon ik wederkerige relaties aan te trekken. In sociale situaties werd er naar mij geluisterd en mijn mening werd voor het eerst in mijn leven gerespecteerd en gewaardeerd!

Ik begon een duidelijk beeld te krijgen van wat mijn doelen en behoeften eigenlijk zijn, en ik begon mezelf te begrijpen op een manier die ik nog nooit eerder had gedaan.

Als je opgroeit met misbruik in welke vorm dan ook, wordt je niet geleerd wie je bent. In plaats daarvan krijg je van de misbruiker een egoïstisch, ondergeschikt verhaal over jezelf dat weerspiegelt wie hij is en dat zijn eigen egoïstische behoeften dient. Als je aan dit verhaal vasthoudt, kun je nooit volledig jezelf zijn of je potentiële leven waarmaken, omdat je gedwongen bent blind te zijn voor je eigen behoeften en sterke kanten.

Toen ik er eenmaal bewust voor koos om de verhalen uit het verleden van anderen los te laten, was ik vrij. Dit betekende niet dat ik blind was voor mijn tekortkomingen of dat ik me gerechtigd, arrogant of zelfingenomen voelde. Het betekende dat ik mijn sterke kanten omarmde, medelevend was met mezelf als ik fouten maakte, me bewust was van mijn behoeften, en ik mezelf toestemming gaf om te rusten en na te denken als ik dat nodig had.