1. PARABEN

Parabenen zijn kostenefficiënte en veelgebruikte synthetische conserveringsmiddelen – aanwezig in douchegels, bodylotions, shampoos, conditioners, vochtinbrengende crèmes voor het gezicht, deodorants en make-upproducten sinds de jaren 1950. Hun taak is de groei van bacteriën in de formules te voorkomen.

Uit studies blijkt dat sommige parabenen oestrogeen, het belangrijkste vrouwelijke geslachtshormoon, in het lichaam kunnen nabootsen, waardoor uw endocriene systeem in het gedrang komt. Het is wetenschappelijk bewezen dat parabenen zich binden aan oestrogeenreceptoren, en zelfs lage concentraties van deze verbindingen zijn voldoende om een biochemische reactie op te roepen. Parabenen zijn aangetroffen in borsttumoren en moedermelk – moeten we nog meer zeggen?

In 2011 heeft de Deense regering het gebruik van parabenen in producten voor kinderen verboden, omdat kinderen bijzonder gevoelig zijn voor de hormoonachtige effecten van parabenen. Na het initiatief van Denemarken heeft de Europese Commissie de EU Cosmeticaverordening gewijzigd en het gebruik van vijf parabenen (isopropylparaben, isobutylparaben, fenylparaben, benzylparaben en pentylparaben) in cosmetica verboden. Een groep parabenen is echter nog steeds toegestaan en wordt op grote schaal gebruikt in de schoonheidssalon – zie de lijst hieronder.

2. MINERAL OLIËN

Minerale olie, een bijproduct van het kraken van ruwe olie (benzineproductie), is een kostenefficiënte basisolie die vaak in cosmetica wordt gebruikt. De babyolie voor de massamarkt is in feite een geparfumeerde minerale olie! Hoewel de opname van minerale olie door de huid gering is, zijn er aanzienlijke aanwijzingen voor de accumulatie van minerale olie-koolwaterstoffen in het lichaamsvet.

Minerale olie-koolwaterstoffen worden ook aangetroffen in moedermelk. Studies suggereren dat vrouwen die borstvoeding geven borstzalf met minerale oliën moeten vermijden om te voorkomen dat baby’s deze binnenkrijgen en de mogelijke bijwerkingen ervan ondervinden.

Producten op basis van minerale oliën zijn niet gemakkelijk biologisch afbreekbaar en zijn giftig voor het milieu, planten, vissen en in het wild levende dieren.

3. CHEMISCHE UV-FILTERS

Chemische UV-filters, die veel worden gebruikt in conventionele sunblocks, worden vaak synthetisch en organisch genoemd – maar vergis u niet, ze hebben niets te maken met biologische ingrediënten. Het zijn organisch gesynthetiseerde verbindingen, vandaar de naam.

Chemische zonnefilters dringen in de huid en absorberen zonnestralen als een spons. Uit studies blijkt dat deze filters een zeker gezondheidsrisico inhouden – van ophoping in het lichaam tot irritatie en mogelijke endocriene stoornissen. Last but not least – chemische UV-filters zijn zeer persistent in het milieu. Er bestaat geen chemische UV-filter die een breedspectrum UVA/UVB-bescherming garandeert, dus wat je meestal krijgt als je een conventionele zonnebrandcrème kiest, is – een cocktail van deze chemicaliën.

Er zijn plaatsen in de wereld waar bepaalde chemische UV-filters binnenkort verboden zullen worden – na het zwemmen blijven ze in het ecosysteem achter, waardoor ze het leven in zee in gevaar brengen en zelfs in de voedselketen terechtkomen (ziek, we weten het). Hawaï heeft zonnefilters die Oxybenzone en Octinoxate bevatten vanaf 2021 verboden – vanwege hun giftigheid zijn deze ingrediënten schadelijk voor koraalriffen.

Het enige alternatief – minerale (ook bekend als natuurlijke en fysische) zonnefilters die alleen natuurlijke UV-filters gebruiken die de schadelijke UV-stralen fysisch weerkaatsen. Kies voor een natuurlijke, minerale zonnebrandcrème – zoek naar zinkoxide of titaniumdioxide bovenaan de ingrediëntenlijst.

4. TALK

Talk, het zachtste bekende mineraal, wordt gedolven uit rotsafzettingen. Dit witte, ondoorzichtige poeder wordt gebruikt in een grote verscheidenheid van cosmeticaproducten – van deodorant, blush en oogschaduw tot babypoeder.

In de natuur komt talk voor in de buurt van asbest (een bekend carcinogeen), dus als mijnterreinen niet zorgvuldig worden uitgekozen en talk niet goed wordt gezuiverd, kan het besmet raken met de dunne vezelige kristallen van dit dodelijke mineraal. Blootstelling aan asbest veroorzaakt verschillende soorten kanker en andere ziekten. Studies leggen een verband tussen het gebruik van verontreinigde talkproducten en de oorzaken van mesothelioom, long- en eierstokkanker.

Er lopen in de VS vanaf januari 2020 duizenden rechtszaken tegen cosmeticabedrijven die talk in hun producten gebruiken. Johnson & Johnson, die al meer dan 100 jaar babypoeder op basis van talk produceren, hebben een aantal van hen verloren en miljoenen aan schadevergoeding betaald aan kankerslachtoffers. In oktober 2019 riep Johnson & Johnson ongeveer 33.000 flessen Johnson’s Baby Powder terug nadat de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) sporen van asbest had aangetroffen in het monster van dit populaire product1.

1FDA Nieuwsbericht, 18 oktober 2019. Fabrikant van babypoeder roept vrijwillig producten terug wegens asbest. Online beschikbaar op http://bit.ly/3bONgGt

5. SYNTHETISCHE GLITTER

Glanzende plastic deeltjes, geboren om te verblinden voor de duur van een Instagram verhaal. Daarna veranderen ze in microplastic puin, dat vaak in het milieu of de oceaan terechtkomt en zowel in het water levende organismen als terreinorganismen voor de gek houdt. De meeste van die glinsterende deeltjes zijn gemaakt van plastic (meestal PET) en gecoat met aluminium om ze een metaalglans te geven.

Volgens de Plastic Soup Foundation is het gebruik van glitter de laatste jaren enorm toegenomen, en het is vreselijk om te beseffen dat er geen manier is om deze deeltjes te recyclen. Door de afvoer gespoeld, draagt plastic glitter bij aan de hoeveelheid microplastic op aarde. De kleine plastic deeltjes worden opgegeten door vissen, zeedieren en vogels. Niet fantastisch!

6. POLYYETHYLENE GLYCOL (PEG)

Polyethyleenglycolen (PEG’s) zijn een hele reeks moleculen die synthetisch worden vervaardigd uit ethyleenoxide en algemeen worden gebruikt in cosmetica als oppervlakte-actieve stoffen, verdikkingsmiddelen, reinigingsmiddelen, emulgatoren, conditioners en bevochtigingsmiddelen. Een opmerkelijke eigenschap van PEG’s is hun oplosbaarheid in water en hun vermogen om andere stoffen op te lossen, zodat u ze vaak zult aantreffen in conventionele huidreinigers. Deze chemicaliën kunnen echter het natuurlijke vochtgehalte van de huid aantasten.

De belangrijkste veiligheidsrisico’s bij het gebruik van PEG’s in cosmetica houden verband met het productieproces en de bijproducten die tijdens de fabricage ontstaan. Mogelijke verontreinigingen zijn ethyleenoxide en 1,4-dioxaan, een vermoedelijk carcinogeen voor de mens. Veel PEG’s zijn niet gemakkelijk biologisch afbreekbaar en vormen een risico voor het milieu.

7. SILICONEN

Siliconen (siloxanen) zijn een groep synthetische materialen, die op grote schaal in cosmetica worden gebruikt om schoonheidsproducten een smeerbare textuur te geven, maar uw huid en haar – de tijdelijke indruk van een zijdezacht gevoel. Siliconen worden gebruikt als shampoo- en conditioneradditieven omdat ze een glibberige film kunnen vormen. Daarom noemen we ze soms bedrieglijk – ze hebben niets te maken met echte verbeteringen in de textuur van je huid of haar.

Veel consumptiegoederen (deksels van mokken) en industrieproducten (smeermiddelen, bouwchemicaliën, medische implantaten) worden vervaardigd van siliconen. Siliconen zijn stabiele en inerte verbindingen, waardoor zij zeer functioneel zijn, maar daardoor ook zeer persistent in het milieu. Er is meer onderzoek nodig naar de milieurisico’s van siliconen, maar uit de bestaande gegevens blijkt dat veel soorten siliconen hoog scoren qua milieutoxiciteit en zeer bioaccumulatief zijn.

8. SYNTHETISCHE KLEURSTOFFEN

Chemische UV-filters, die veel worden gebruikt in conventionele sunblocks, worden vaak synthetisch en organisch genoemd – maar vergis u niet, ze hebben niets te maken met biologische ingrediënten. Het zijn organisch gesynthetiseerde verbindingen, vandaar de naam.

Er zijn momenteel 153 verschillende kleurstoffen toegestaan in cosmetische producten in de EU, en de meeste daarvan zijn synthetisch. Een groep chemisch geproduceerde kleurstoffen, de zogenaamde azokleurstoffen, zijn door hun goedkope prijs veruit de populairste kleurstoffen. Uit een recente studie blijkt dat azokleurstoffen mutagene, genotoxische en carcinogene effecten kunnen hebben. Een andere groep synthetische kleurstoffen, de zogenaamde xantheenkleurstoffen, wordt ook vaak gebruikt vanwege de helderrode kleur die zij geven. Soms wordt echter gemeld dat zij de huid beschadigen en ruwheid veroorzaken.

De EU-autoriteiten hebben al eerder een aantal cosmetische kleurstoffen verboden omdat steeds duidelijker wordt dat ze giftig zijn.

9. CARMINE

De chemische UV-filters, die op grote schaal worden gebruikt in conventionele sunblocks, worden vaak synthetisch en organisch genoemd – maar vergis u niet, ze hebben niets te maken met biologische ingrediënten. Het zijn organisch gesynthetiseerde verbindingen, vandaar de naam.

Hoewel ze natuurlijk zijn en geen wezenlijke risico’s voor de menselijke gezondheid of het milieu inhouden, nemen we ze uit ethische overwegingen toch in deze lijst op. Karmijn is een natuurlijke rode kleurstof die in veel consumptiegoederen, waaronder levensmiddelen, cosmetica en make-up, wordt gebruikt vanwege zijn levendige rode tint. Karmijn is echter een dierlijk ingrediënt, afkomstig van tropische insecten – cochenillekevers.

Tot 100.000 kevers worden gedood om 1 kg karmijn te produceren. Het is duidelijk geen veganistisch of wreedheidvrij ingrediënt, ook al is het toegestaan in natuurlijke en/of biologisch gecertificeerde schoonheidsproducten. Er zijn ook aanwijzingen dat karmijn allergische reacties kan veroorzaken.

Dus, als je een klassieke rode lippenstift hebt, is het ofwel een synthetische kleurstof of karmijn dat het die bloedrode kleur geeft. Dat is het antwoord op de vraag waarom je geen felrode lippenstift of lipgloss in het assortiment biologische make-up van MÁDARA zult vinden – totdat we een geschikt alternatief hebben gevonden.

10. KUNSTMATIGE PARFUMS

Synthetische parfums worden gebruikt om consumentenproducten te parfumeren, van cosmetica tot kaarsen en wasmiddelen. Er is geen regelgeving die de vermelding van geurstoffen op het etiket van cosmetische producten verplicht stelt; ze blijven allemaal onduidelijk, met uitzondering van de 26 meest voorkomende allergenen. Zo kunnen duizenden chemische stoffen schuilgaan onder de naam parfum, geurstof of parfum.

De meeste ingrediënten die in de hedendaagse parfumindustrie worden gebruikt zijn synthetisch, zodat een geur in feite een cocktail is van honderden door de mens gemaakte chemicaliën. Sommige geurstoffen, zoals synthetische muskus, worden in verband gebracht met reproductietoxiciteit (sommige muskusstoffen zijn in de EU verboden), terwijl andere hoofdpijn en allergische reacties zouden veroorzaken.

Een ander ernstig probleem – geurmoleculen zijn vluchtig en verdampen in de lucht waar ze secundaire verontreinigende stoffen kunnen vormen, waaronder formaldehyde, wat leidt tot giftige binnenlucht. Sommige geurstoffen kunnen giftig zijn wanneer ze in het milieu vrijkomen.